Raynaud Hastalığı (Fenomeni)
Raynaud Hastalığı Konu Özeti:
Genellikle genç kızlarda, nadiren erkeklerde görülen ve yaş ilerledikçe iyileşme gösterebilen el ince çaplı atardamarlarının spazmı(büzüşme ve daralma ) ile seyreden bir hastalıktır. Eller soğuk, stres, heyecan gibi emasyonel durumlarda soluklaşır, morarır, soğur ve hatta ileri dönemlerde parmak uçlarında aşırı morarma ,yara açılması, enfeksiyon oluşabilir. Neden stres sonucu sempatik aktivitenin fazla olması ve elin distal, ince çaplı arterlerine vazospazm (daralma) oluşturmasıdır. Tanı konmasında gecikme bu ileri duruma neden olur. Çoğunlukla tanı muayenede konur, ilaveten anjiografi veya bilgisayarlı tomografik anjiografi yardımcı olabilir. Sıcak ve soğuk su testi ile eller deki renk değişimi belirgindir.
Raynaud Hastalığı Tanısı Sonrası
Tanı konulduktan sonra tedavinin başında stresin azaltılması gelir ve hastanın takibi yapılır, şikayetlerin artması veya düzelmemesi durumunda, %98 oranında iyileşme sağlayabilen sempatektomi ameliyatı yapılması en uygun tedavidir. Boyun ve göğüs bölgesine yapıldığı için servikal veya torakal sempatektomi ameliyatı olarak adlandırılır.
Bu ameliyat soğuk, stres vb. durumlarda etkili olan ve atardamarların vazospazmına (büzüşerek daralmasına) neden olan sempatik aktivitenin o bölgede ki etkisini ortadan kaldırmak için yapılır.
Koltukaltından küçük bir kesiyle girilerek göğüs iç- arka tarafa ulaşılır ve sempatik zincir çıkarılır. Tecrübeli ellerde komplikasyon olmaz. Fakat sempatik zincirin tamamen çıkarılması gerekir, bu nedenle terlemede uygulanan endoskopik yapılan ve klips (tel zımba) konan teknik başarı sağlamaz.
Ameliyat sonrası 1.gün ile 1 ay içinde iyileşme hızlanır ve eller ısınır, normal renk hakim olur.
Raynaud hastalığı, genellikle el ve ayak parmaklarını etkileyen, damarlardaki büzülmeye bağlı kan akımının azalması sonucu ortaya çıkan ve ilerleyen dönemde ağrılara neden olabilen bir damar hastalığıdır. Bazı durumlarda kulak ya da burunda da görülebilmektedir. Genç kadınlarda daha sık görülen bir hastalıktır. Raynaud hastalığının kendi başına ortaya çıktığı durumlara primer raynaud denirken romatizmal hastalıkların ya da başka hastalıkların eşlik ettiği durumlar ise sekonder reynaud femomeni olarak adlandırılırlar. Dolayısıyla hastalığın tedavisinde gerekli analiz, test ve değerlendirmelerin ardından en uygun tedavi yöntemine karar verilmelidir.
Yazı İçeriği
1. Raynaud Hastalarının Şikayetleri
- El ve parmaklarda soluklaşma şeklinde renk değişimi
- Soğukta ellerin morarması
- Ellerin soğuk olması, üşümesi
- Sıcak, soğuk arasında değişimlerde ellerdeki morluğun artması
- İlerleyen süreçte ağrılı krizlerin ortaya çıkması
2. Raynaud Hastalığının Tanısı
Reynaud hastalığının kesin tanısı, klinik muayenenin yanında yapılan kan testleri, parmak kan basıncının ve kan akımının ölçüldüğü testler ile yapılmaktadır.
3. Raynaud Hastalığının Tanısı
Reynaud hastalığının nedeni tam olarak bilinmese de soğuk, stres, bazı ilaç kullanımları, kişinin psikolojik durumunun ve sigara tüketiminin hastalığı tetiklediği değerlendirilmektedir. Sekonder raynaud fenomeninde olduğu gibi romatolojik hastalık gibi bazı hastalıklardan kaynaklanan reynaud hastalığı ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıyla raynaud belirtileri görüldüğünde bunun altında yatan bir hastalık olup olmadığı mutlaka araştırılmalıdır.
4. Raynaud Hastalığı Belirtileri
- El ve parmaklarda soluklaşma şeklinde renk değişimi
- Soğukta ellerin morarması
- Ellerin soğuk olması, üşümesi
- Sıcak, soğuk arasında değişimlerde ellerdeki morluğun artması
- İlerleyen süreçte ağrılı krizlerin ortaya çıkması
Raynaud Hastalığı Belirtlileri Hakkında Kısa Bilgilendirme
5. Raynaud Hastalığı Tedavisi
Raynaud hastalığının tedavisinde öncelikle hastalığın primer mi yoksa sekonder raynaud fenomeni mi olduğu sorusunun cevabı araştırılmalıdır. Romatizmal hastalık gibi başka hastalıkların eşlik ettiği reynaud fenomeninde bu hastalıkla birlikte gerekli değerlendirmelerin yapılmasının ardından en uygun tedavi seçenekleri belirlenmelidir.
Raynaud hastalığının tedavisinde sıcak su kullanma, soğuk havada eldiven kullanma gibi soğuktan koruyucu tedbirler alınarak koruma sağlanabilir. İlaç kullanımı, reynaud hastalığının tedavisinde kullanılan yöntemlerden biridir. Raynaud hastalığı bazen çok basit bir ilaç tedavisi ile geçebileceği gibi, uzun vadede devam eden bu hastalıkta tedavi; torakal sempatektomi denilen göğüs iç yan kısmından minik bir yerden girilerek yapılan sempatik zincirin, yani damarların parmak damarların büzüşmesini sağlayan sempatik sinir sistemi aktivitesinin ortadan kaldırılmasına dayanır. Bu tedavide hasta çok rahatlar ve geçmişteki şikayetleri kaybolduğu gibi elleri aşırı ısınmaya bile başlar.
6. Raynaud Hastalığı Ameliyatı
Raynaud hastalığının ameliyatla tedavisine gerekli görülmesi halinde karar verilebilir. Ameliyatla tedavi; torakal sempatektomi denilen göğüs iç yan kısmından minik bir yerden girilerek yapılan sempatik zincirin, yani damarların parmak damarların büzüşmesini sağlayan sempatik sinir sistemi aktivitesinin ortadan kaldırılmasına dayanır.
Reynaud hastalığı belirtileri ihmal edilmemeli ve mutlaka uzman hekim kontrolünden geçilerek hastalığın başta bir hastalık nedeniyle ortaya çıkıp çıkmadığı araştırılmalıdır. Kendi başına ortaya çıkan primer denilen reynaud hastalığı da tedavi edilmediğinde ilerleyen süreçte farklı hastalıklara neden olabilmektedir. Dolayısıyla bu hastalığın tedavisinde gerekli klinik muayene, test ve analizlerin yapılarak uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesi son derece önemlidir.
Prof. Dr. Yavuz Beşoğul Raynaud Hastalığı Hakkında Akademik Açıklamalar Yapıyor
Sıklıkla genç yaşlarda nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bağ dokusu hastalığı veya sempatik aktivitenin artışına bağlanabilen ve genellikle ellerde görülen siyanoz, solukluk, ağrı, uyuşma ile karakterizedir. İnce çaplı arterlerin spazmı sonucu ortaya çıkar. Bazen ellerde aşırı terleme görülebilir fakat terleme soğuktur ve ellerde üşüme olur. Bulguları soğuk, stres, heyecan tetikler. Aşırı ilerlemiş olgularda ise parmak uçlarında nekroz ve hatta gangren görülebilir. Zamanında yapılamayan tedavi sonucu ellerde parmak amputasyonu gerekebilir. Tanı klinikle kolay konur. Sıcak ve soğuk su testide tanıda yardımcı olur. Anjiografik görüntü ise distal arterlerin kanlanmaması ve kollateral olmaması ile karakterizedir.
Tedavi
Tedavide stres ve soğuktan uzak durması ellerini sıcak tutması önem taşır. Şikayetlerinin artması ve nekroz görülmesi durumunda gecikmeden torakal sempatektomi yapılması uygundur. Göğüs yan koltukaltından 2. İnterkostal aralıktan toraksa girilerek sempatik ganglion ve zincir çıkarılır. Ameliyatın herhangi bir komplikasyonu yoktur. Operasyondan hemen sonra ellerde ısı artışı görülür ve tedavide %98 fayda görülür. Zamanında yapılan sempatektomi ile ellerde uzuv kaybı yaşanmaz.