Pulmoner Kapak Nedir? : Yetmezliği, Darlığı ve Ameliyatı

Pulmoner kapak ameliyatı, kalbin sağ ventrikül ile pulmoner arter arasındaki kapakta fonksiyon bozukluğu olduğunda uygulanan cerrahi bir müdahaledir. Genellikle kapak darlığı veya yetersizliği durumlarında, kapak onarımı veya mekanik/ biyolojik kapakla değiştirme işlemleri yapılır.

Bu yöntem, açık cerrahi veya minimal invaziv tekniklerle uygulanabilir. Minimal invaziv yaklaşımda küçük kesiler aracılığıyla girişim yapılır, hastanede kalış süresi azalır ve iyileşme süreci hızlanır. Açık cerrahi yaklaşımda ise sternum açılarak doğrudan erişim sağlanır.

Ameliyat sonrası dönemde, düzenli kardiyoloji kontrolleri, ekokardiyografi takibi, yara bakımı, fiziksel aktivitenin kademeli artırımı ve gerekli ilaç tedavilerine uyum (örneğin antikoagülan veya antibiyotik) büyük önem taşır. Yaşam tarzı düzenlemeleri ile uzun vadeli başarılı sonuçlar desteklenebilir.

Tanım Pulmoner kapakta darlık veya yetmezlik gibi işlev bozukluklarının cerrahi veya girişimsel yöntemlerle tedavi edilmesi işlemidir.
Endikasyonlar Ciddi pulmoner kapak yetmezliği veya darlığı, sağ ventrikül disfonksiyonu, egzersiz intoleransı, aritmi, Fallot tetralojisi sonrası rezidüel lezyonlar
Cerrahi Yöntemler Açık cerrahi (mekanik veya biyoprotez kapak replasmanı), minimal invaziv cerrahi (küçük kesi ile kapak değişimi), transkateter pulmoner kapak replasmanı (TPVR)
Endovasküler Yöntemler Perkütan pulmoner kapak replasmanı (PPVR), özellikle daha önce konduit yerleştirilmiş veya biyoprotez kapak disfonksiyonu olan hastalarda uygulanır
Kapak Seçenekleri Mekanik kapaklar (ömür boyu antikoagülasyon gerektirir), biyoprotez kapaklar (sınırlı ömür, genellikle 10-15 yıl)
Komplikasyonlar Kanama, enfeksiyon, kapak disfonksiyonu, aritmi, tromboz, pulmoner arter darlığı, kapak migrasyonu
Postoperatif İzlem Düzenli ekokardiyografi kontrolleri, antikoagülan tedavi uyumu, enfektif endokardit profilaksisi, yaşam tarzı düzenlemeleri
Uzun Dönem Takip Kapak fonksiyonunun izlenmesi, sağ ventrikül fonksiyonunun değerlendirilmesi, gerekirse yeniden müdahale planlaması

Pulmoner Kapak Nedir?

Pulmoner kapak, kalbin sağ karıncığı ile akciğer atardamarı arasında yer alan ve kanın tek yönlü akışını sağlayan bir kapaktır. Her kalp atışında sağ karıncıktan akciğerlere oksijenlenmek üzere gönderilen kanın geri dönmesini engeller. Üç yaprakçıktan oluşur ve düzgün çalışması, akciğerlere yeterli miktarda kan gitmesi için hayati önem taşır. Yapısal bozukluklar kalp yetmezliğine yol açabilir.

Pulmoner Kapak Ameliyatı Çeşitleri Nelerdir?

Pulmoner kapak ameliyatı, kalpten akciğerlere kan taşıyan pulmoner kapağın daralması (stenoz) veya yetmezliği durumunda uygulanır. Hastanın yaşı, kapak yapısı ve altta yatan hastalığa göre farklı cerrahi yöntemler tercih edilir:

  • Pulmoner Kapak Onarımı: Kapağın korunarak yeniden şekillendirilmesi veya darlığın giderilmesi amacıyla yapılan cerrahidir; özellikle çocuk hastalarda tercih edilir.
  • Pulmoner Kapak Değişimi: Hasarlı kapak çıkarılarak biyolojik veya mekanik kapakla değiştirilir; doğumsal kalp hastalıklarında sık uygulanır.
  • Homogreft / Allogreft Uygulaması: İnsan dokusundan elde edilen kapaklarla yapılan değişimdir; doku uyumu ve enfeksiyon riskini azaltır.
  • Konduit Değişimi: Pulmoner kapak ve çevresindeki damar yapılarının birlikte değiştirildiği kompleks cerrahidir; genellikle doğumsal defektlerde kullanılır.
  • Transkateter Pulmoner Kapak İmplantasyonu (TPVI): Uygun hastalarda, kasık damarından girilerek kapak stenti yerleştirilir; minimal invaziv bir yöntemdir.

Pulmoner Kapak Yetmezliği Nedir?

Pulmoner kapak yetmezliği, kalbin sağ karıncığından akciğerlere giden kanın bir kısmının pulmoner kapaktan geri kaçması durumudur. Bu durum, kapak tam kapanamadığında ortaya çıkar ve kalbin sağ tarafında zamanla hacim yüküne neden olabilir. Hafif vakalar genellikle belirti vermezken, ileri düzeydeki yetmezlik yorgunluk, nefes darlığı ve çarpıntıya yol açabilir. Tedavi altta yatan nedene ve semptomların şiddetine göre planlanır.

Pulmoner Kapak Hastalığı

1,2,3-4 Derece Pulmoner Kapak Yetmezliği

Triküspit yetmezliği dereceleri aşağıdaki gibidir:

1. Derece (Hafif)

  • Hafif düzeyde kan kaçağı.
  • Ekokardiyografide küçük jet alanı.
  • Genellikle semptomsuzdur, takip yeterlidir.

2. Derece (Orta)

  • Belirgin jet akımı gözlenir, ancak sağ kalp genişlemesi henüz yoktur veya minimaldir.
  • Efor sırasında hafif belirtiler olabilir (yorgunluk, hafif nefes darlığı).
  • Düzenli takip gerekir.

3. Derece (Orta-ileri)

  • Jet akımı belirgin ve sağ kalpte genişleme başlar.
  • Hastada ödem, halsizlik, efor kapasitesinde azalma ortaya çıkar.
  • İlaç tedavisi ve yakın takip önerilir. Cerrahi müdahale gündeme gelebilir.

4. Derece (İleri)

  • Ciddi düzeyde geri kaçak, sağ kalp odacıklarında belirgin genişleme ve fonksiyon kaybı.
  • Ağır sağ kalp yetmezliği belirtileri (şiddetli ödem, karaciğer büyümesi, nefes darlığı, çabuk yorulma).
  • Cerrahi girişim (kapak tamiri veya değişimi) genellikle kaçınılmazdır. Acil tedavi gerektirir.

Pulmoner Kapak Ameliyatı Nedir?

Pulmoner kapak ameliyatı, kalbin sağ karıncığı ile akciğerlere giden pulmoner arter arasında yer alan pulmoner kapakta doğuştan ya da sonradan gelişen sorunların tedavisi amacıyla yapılan cerrahi bir müdahaledir. Genellikle darlık (stenoz) veya yetersizlik (yetmezlik) durumlarında uygulanır. Ameliyat yöntemleri şunlardır:

  • Kapak onarımı: Mevcut kapağın yapısal olarak düzeltilmesi
  • Kapak replasmanı: Bozulan kapağın biyolojik veya mekanik kapakla değiştirilmesi
  • Kateterle kapak yerleştirme (TPVR): Uygun hastalarda kapalı yöntemle yapılan işlemdir

Bu ameliyat, kalbin sağ tarafındaki basınç dengesini ve akciğer dolaşımını normalleştirmeyi amaçlar.

Pulmoner Kapak Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Pulmoner kapak ameliyatı, değişiminden sonra en önemli konulardan biri, hastaların hekim tarafından tavsiye edildiği şekilde kan sulandırıcı ilaçların düzenli olarak kullanmalarıdır. Biyolojik kapak değişiminde kan sulandırıcı ilaç kullanımı 3 ay iken mekanik kapak değişiminde hastaların ömür boyu kan sulandırıcı ilacı kullanmaları gerekir.Bunun yanında hastanın enfeksiyonlardan korunması son derece önemlidir. Başka bir hastalıktan dolayı olabilecek cerrahi müdahaleler gibi durumlarda hastanın kalp doktoruyla iletişime geçmesi ve enfeksiyona karşı önleyici tedbirler alınması önemlidir. Bununla birlikte hasta, kalp ve kalp kapağının takip edildiği hekim kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır.

Pulmoner kapak hastalıkları kalp yetmezliğine neden olabileceğinden dolayı erken teşhisi ve tedavisi son derece önemlidir.

  • Nefes darlığı
  • Yorgunluk
  • Çarpıntı
  • Ritim bozukluğu

Pulmoner kapak hastalığı için kesin tanıda uygulanması gereken tetkik kalbin ultrasonunun yani ekokardiyografisinin yapılmasıdır.

Pulmoner kapak hastalıkları şu nedenlerle ortaya çıkabilmektedir.

  • Genellikle konjenital yani doğumsaldır.
  • Romatizmal pulmoner kapak tutulumu nadir de olsa pulmoner kapak hastalığına neden olabilir.
  • Pulmoner tansiyona bağlı olarak pulmoner damarın genişlemesi sonucunda pulmoner kapak yaprakçıklarındaki bozulma

Pulmoner kapak hastalıklarında darlık ya da yetmezliğe bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler şunlardır:

  • Nefes darlığı
  • Çabuk yorulma
  • Çarpıntı
  • Ritim bozukluğu

Sıkça Sorulan Sorular

Pulmoner kapak, kalbin sağ karıncığı ile akciğerlere giden pulmoner arter arasında bulunan ve kanın geriye kaçmasını önleyen kapaktır.

Pulmoner kapakta ileri derece darlık (stenoz) veya yetmezlik gibi durumlar cerrahi müdahale gerektirebilir.

Akciğerlere yeterli kan gitmesini sağlamak, kalp üzerindeki yükü azaltmak ve kalp fonksiyonlarını korumak için yapılır.

Doğuştan kalp hastalığı olan çocuklara, kapak deformitesi gelişen yetişkinlere ve ileri düzey kapak disfonksiyonu yaşayan hastalara uygulanabilir.

Kapak onarımı veya kapak değişimi şeklinde yapılır. Bazen açık kalp ameliyatı ile bazen de kateter yoluyla gerçekleştirilir.

Mümkünse onarım tercih edilir. Ancak kapak ciddi hasar görmüşse mekanik ya da biyolojik kapakla değişim yapılır.

Mekanik kapaklar dayanıklıdır ama ömür boyu kan sulandırıcı ilaç gerekir. Biyolojik kapaklar daha kısa ömürlüdür, ancak genellikle kan sulandırıcı gerektirmez.

Kapak değişim ameliyatları genellikle 3–5 saat sürer; hastanın durumuna göre süre değişebilir.

Her cerrahi işlemde risk vardır. Ancak deneyimli ekiplerle yapıldığında başarı oranı yüksektir.

Hastanede kalış süresi genellikle 5–7 gündür. Tam iyileşme birkaç hafta ila ay sürebilir.

Doktor kontrolünde ilaç kullanımı, beslenmeye dikkat, düzenli kontroller ve fiziksel aktivitelerde kademeli dönüş önemlidir.

Biyolojik kapaklar zamanla aşınabilir. Özellikle genç hastalarda ilerleyen yıllarda tekrar değişim gerekebilir.

Ameliyat sonrası doktorun onayıyla hafif egzersizlere başlanabilir. Ağır egzersizlerden kaçınılmalıdır.

Evet, Fallot tetralojisi gibi doğumsal kalp hastalıklarında pulmoner kapak müdahaleleri sık görülür.

Kalp damar cerrahisi ve pediatrik kardiyoloji (çocuk hastalarda) pulmoner kapak sorunlarında başvurulması gereken uzmanlık alanlarıdır.

Blogartikel