Buerger Hastalığı Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Buerger Hastalığı Konu Özeti:
Buerger Hastalığı, genelikle genç, sigara içen erkeklerde sık görülen bacak veya el ince çaplı atardamarlarının tıkanıklığı ile seyreden bir hastalık. Genellikle ayaklarda tırnak kesme sırasında oluşan yaranın iyileşmemesi ile ortaya çıkar ve yara zamanla büyür, enfekte olur. İleri döneminde ayak parmağı ve ayak kaybına neden olabilir. Tanı konmasında gecikme bu ileri duruma neden olur. Yapılan periferik anjiografi veya bilgisayarlı tomografik anjiografi tanı konmasında yeterli olur.
Hastalar yol yürümekle ve ayağını yukarı kaldırmakla ağrı olduğunu tarifler. Ayağını sarkıtmakla ağrısı azalır fakat ayak şişliği artar. Stres, soğuk, efor ağrıyı tetikler.
Tıkalı olan atardamar ince çaplı ve distale kadar olduğu için genellikle by pass yapılamaz. Dizaltı yapılan suni veya toplardamar bypass ameliyatları çok nadir uygun olur. Ayrıca anjiografik olarak açmaya çalışmak damar lümenine (duvarına) daha fazla hasar vereceğinden dolayı pıhtı hücrelerinin hasarlı olan damar duvarını iyileştirmek için birikmesine ve tıkanıklığın yukarı seviyelere taşınmasına neden olur. Yani kısa süre sonra şikayetleri eskisine göre daha fazla olur ve uzuv kaybını hızlandırır.
Tanı konulduktan sonra tedavinin başlangıcı,
Buerger Hastalığı tedavisinin başlangıcı sigaranın tam olarak bırakılmasıdır. Çoğunlukla sigaranın bırakılması hastalığın ilerlemesini durdurur. Tedavide öncelikle zarar vermemek gözetilir bu amaçla da eğer bypass yapılamıyorsa son 60 yıllık tedavi olan ve %87-90 iyileşme sağlayabilen sempatektomi ameliyatıdır.
Genellikle soğuk, stres vb durumlarda etkili olan ve atardamarların vazospazmına (büzüşerek daralmasına) neden olan sempatik aktivitenin o bölgede ki etkisini ortadan kaldırmak için yapılır.
Karın ön yüzünden küçük bir kesiyle girilerek karın zarı açılmadan arka tarafa ulaşılır ve sempatik zincir çıkarılır. Tecrübeli ellerde komplikasyon olmaz.
Ameliyat sonrası 1 hafta ile 1 ay içinde yara iyileşmesi hızlanır ve ayak kanlanmasının artması ağrıyı ortadan kaldırır. Uzun vadede ise ; yeni besleyici kollateraller (kılcal damarlar) oluşacağından ve ayağın beslenmesini arttıracağından dolayı hastalığın tekrarlaması çok düşük ihtimaldir.
Buerger hastalığı küçük ve orta çaplı atardamarları tutan, el ve ayak parmaklarında kangrene kadar götürebilen genç yaş erkeklerde, sigara içenlerde daha sıklıkla görülebilen bir hastalıktır.
Yazı İçeriği
- Buerger Hastalarının Şikayetleri
- Buerger Hastalığının Tanısı
- Buerger Hastalığı Nedenleri
- Buerger Hastalığı Belirtileri
- Buerger Hastalığı Tedavi Yöntemleri
- Buerger Hastalığı Ameliyatı
Buerger Hastalığı ile İlgili Sorular & Cevaplar
1. Buerger Hastalarının Şikayetleri
- Parmaklarda morarma
- El ve ayak tırnaklarında açılan yaraların kapanmaması
- Ayak kıllarında dökülme
- Kış aylarında çok fazla üşüme
- Ayakta soğukluk
- Sıcağa koyduğunda ayağın çok fazla hissetmemesi
2. Buerger Hastalığının Tanısı
Buerger hastalığının tanısı tomografik anjiyoyla, bilgisayarlı tomografiyle yapılır.
3. Buerger Hastalığı Nedenleri
Özellikle sigara içen genç erkeklerde oluşan bir hastalıktır. 45 yaşın altında yirmili otuzlu yaşlarda oluşabilir. Ayak damarlarında özellikle ince parmaklarda yer yer beslenememe, beslenme bozukluğu, tırnakların gelişememesi gibi tek bir bacakta bazen iki bacakta ortaya çıkabilir.
4. Buerger Hastalığı Belirtileri
Buerger hastalığı genelde genç erkek hastalarda görülen bir hastalıktır. Bu hastalıkta, hasta kendiliğinden farketmeyebilir. Çünkü çok sinsi belirtiler verir. Kimi zaman tırnağını keserken açılan bir yara kapanmaz. Bu ayak tırnağı için geçerlidir. Aynı zamanda ellerde de oluşma ihtimali olabileceğinden dolayı el tırnaklarında da aynı şey görülebilir. Genç yaşta ayak kıllarındaki dökülme, ayakta soğukluk, özellikle kış aylarında çok fazla üşüme, sıcağa koyduğunda ayağın çok fazla hissetmemesi, kimi zaman parmaklarda morarma, açılan yaraların daha da büyüyerek enfekte yani iltihaplı hale gelmesi gibi belirtileri olabilir.
5. Buerger Hastalığı Tedavi Yöntemleri
Bu hastalığın tedavisinde ilk olarak sigaranın yüzde yüz kesilmesi gerekir. Sigara kesildikten sonra kimi zaman belirtiler azalabilir veya kaybolabilir. Fakat tedavisinde uygulanan bazı ilaçların yanı sıra birinci derece de sempatik aktivitenin azalması amacıyla yani damarları büzen sinir aktivitesinin azalması amacıyla sempatektomi ameliyatları yapılmalıdır.
Hastalığın özelliği, ellerde veya ayaklarda parmaklarda üşüme, parmaklarda solma, genellikle tırnaklarda dökülme veya açılmış yaraların iyileşmemesidir. Bunların sonucu hasta zamanında fark edilmediği takdirde yapılmış olan tomografi ile geç kalındığı tespit edilebilir. Eğer ki parmaklar kangrene giderse veya daha da ileriye giderek ayağı kangrene sokarsa ayak ampütasyona, kesilmeye gidebilir. Fakat bunun tedavisi yok değildir. Eğer ki böyle bir durum başladıysa yapılabilecek küçücük ameliyatlarla bazen hastaya yüzde 90-95 oranında iyileşme sağlanabilir. Bunların başında hastanın sigarayı kesmesi en önemli faktördür. Bunun yanında eğer ayakta açılmış yara iyileşmiyorsa kesinlikle kesilmemeli, öncelikle tedavisine bakılmalıdır.
Yaranın iyileştirilmesi aşamasında da Buerger hastalığının eski bir tedavi metodu olan sempatektomi ameliyatının yapılması, bazen tıkalı olan damarın orta çaplı atardamarı tutması oluşmuşsa bypass yapılması, hastanın bacağını kolunu hangi ekstremitesi olursa olsun, hangi kullandığı uzvu olursa olsun kurtarabilir ve genç yaştaki bir insan sakat kalmaktan kurtulmuş olur.
Zamanında tespit, iyi araştırma ve bu işin gerçekten cerrahi metotlarını uygulayan kişilerin aranıp bulunması, bu ameliyatın yapılmasıyla yüzde 90-95 oranında iyileşme, bazen yüzde yüz oranında iyileşme görülebilir.
6. Buerger Hastalığı Ameliyatı
Eğer Buerger hastalığının tanısı koyulursa, kesin ve net tek tedavisi sempatektomi ameliyatlarıdır. Bunların başında ayakta ise lomber sempatektomi denilen karından küçücük bir sinir sistemini çıkarmak gelir. Bu sinir sistemi sadece ve sadece ayak damarlarının soğukta kasılmasını sağlayan sinir sistemidir. Herhangi bir şekilde yürüme, koşma veya herhangi bir motor sinir sitemi veya duyusal bir sinir sitemi değildir. Aynı şey ellerde olursa ellerde torakal denilen sempatektomi ameliyatı yapılır. Yine aynı şekilde ellere giden incecik kasları kasan sinir sistemi çıkartılır ki hasta herhangi bir komplikasyonu olmadan yüzde 70-80 bundan fayda sağlar.
Buerger hastalığının tedavisinde bir an önce sigara tüketiminin kesilmesi son derece önemlidir.
Buerger Hastalığı İyileşme Süresi
Tıptaki ismi tao-tromboanjitis obliterans olan buerger hastalığının iyileşme süresi hastalığın ilerleme durumuna göre değişebilir. Hastalar tütün kullanmayı bıraktıktan sonra birkaç hafta içerisinde belirgin bir değişim yaşamaya başlar. Hastalığın kronik hale gelmesi durumunda iyileşme yıllar alabilir. Ancak hastanın tütün kullanmayı bırakması ve tedaviye devam etmesi durumunda, ilerlemiş vakalarda dahi, kangren oluşma riski en aza indirilmiş olur.
Buerger Hastalığı Genetik Midir?
Buerger hastalığı doğrudan sigara alerjisine (sigara kullanımı ya da sigara dumanına maruz kalma nedeniyle oluşan) bağlı olarak gelişen bir damar tıkanıklığı hastalığıdır. En büyük nedeni tütün kullanımı olmakla birlikte, bu hastalığın nedenleri her zaman tam olarak tespit edilemeyebilir. Kalıtımsal özellikler ve genetik geçiş, buerger hastalığının nedenleri arasında gösterilmektedir.
Buerger Hastalığına Hangi Doktor Bakar?
Kalp ve damar hastalıklarından biri olan Buerger probleminin tedavisi kalp ve damar cerrahisi uzmanları tarafından yapılır. Buerger hastaları, bu alanda deneyimli kalp ve damar cerrahları tarafından takip ve tedavi edilir.
Prof. Dr. Yavuz Beşoğul ‘dan Buerger Hastalığı Hakkında Akademik Açıklamalar
Etiyolojisi tam bilinmeyen aktif veya pasif sigara içenlerde küçük ve orta çaplı arterlerin intima, media ve adventisyasında hücre infiltrasyonu, trombüs oluşumudur. Sonuçta arter duvarının tüm katları tutulmuştur. Genellikle 40 yaş altında erkeklerde sık görülür.
Ekstremitede başlangıçta hafif iskemi ve ağrı, ileri dönemlerinde his kaybı, ödem artışı, parmaklarda yara açılması gibi semptomlar olabilir. Tanı klinik olarak konamaz ise anjiografi yapılmalıdır. Anjiografide distal arterlerin kanlanmasının azlığı ile birlikte yaygın kollateral arter varlığı dikkat çekicidir.
Tedavi de öncelikle sigara kesin bıraktırılması, o ekstremitenin sıcak tutulması, enfeksiyondan korunması bu amaçla da tırnak bakımı ve mantar tedavisi yapılması önemlidir. Bunun yanısıra antiagreganların kullanılması ve enfeksiyon varsa lokal ve sistemik antibiyotikler medikal tedavide yer alır.
Anjiografik olarak uygun hastalarda bypass greftleme yaparak cerrahi revaskularizasyon sağlanır. Revaskularizasyon yapılamayan hastalarda yüzeyel kan akımını arttırmak için sempatektomi en ideal yöntemdir. Lomber sempatektomide retroperitoneal girişimle 2-4. sempatik ganglionlar ve zincir çıkarılır.