Koroner damarlarda darlık, tıkanma ve damar yapısının bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklara koroner damar hastalıkları denir.

Koroner damar hastalıklarında kalbi besleyen damarlarda darlık ya da tıkanıklık söz konusudur. Koroner damar yapısının bozulması sonucu daralma, damar sertliği, damar içi yağ plaklarının birikmesi ve oluşan pıhtı bu tıkanıklara neden olabilmektedir. Tıkanıklık durumlarında kan akışı normal bir şekilde devam edemez. Koroner damar hastalıklarının nedenlerinin başında genetik faktörler yer alır. Özellikle ailesinde koroner damar hastalığı , kalp krizi öyküsü bulunan kişilerin hastalığın belirtileri ortaya çıkmadan gerekli kontrollerini yaptırmaları gerekmektedir. Bunun yanında bazı hastalıklar ve kişinin yaşamındaki alışkanlıklar risk faktörleri arasında yer almaktadır. Koroner damar hastalıklarının nedenleri şunlardır:

• Genetik faktörler
• Damar hastalıkları
• Yaşlanmaya bağlı damar yapısının bozulması
• Sigara
• Yüksek tansiyon
• Kolesterol
• Hareketsiz yaşam
• Stres

Koroner damar hastalıklarının tedavisinde; hastanın durumu ve koroner damarlardaki darlık ya da tıkanıklık derecesine göre gerekli test, analiz ve değerlendirmelerin uzman hekim tarafından yapılmasının ardından  en uygun tedavi yöntemine karar verilir. Bu değerlendirmelere göre ilaç tedavisi, balon-stent uygulamaları ya da koroner bypass ameliyatları tedavi seçenekleri arasındadır. Bununla birlikte başka hastalıkların varlığı, kişinin damar yapısının durumu ve sorunlar tespit edilerek kişiye özel en uygun tedavi seçeneği belirlenmelidir. Koroner damar hastalarının, uzman hekim tavsiyeleri doğrultusunda; sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat edilerek,  sigara kullanmadan, egzersiz ve spora yer verilen hareketli bir yaşam tarzı ile tedbir almasında fayda bulunmaktadır.

Koroner bypass ameliyatı, kalbi besleyen koroner damarlardaki darlık ya da tıkanıklık durumlarında uygulanan kalp krizinin önlenmesinde önemli bir yere sahip olan kalp damar ameliyatıdır. Koroner damarlardaki darlık ya da tıkanıklık kalp krizinin oluşmasında en önemli faktördür. Bu durumlarda kalbe kan akışı durur, kalp kası gerekli oksijeni alamaz ve beslenemez. Dolayısıyla normal çalışmasına devam edemez. Kalbi çalışamaz hale getiren bu durumun önlenmesinde ya da ortaya çıkan tıkanıklığın giderilmesinde; vücudun diğer bölgelerinden alınan damarların koroner damarlarda köprüleme yapılarak yerleştirilmesi ve kan akışının sağlanması işlemine koroner bypass ameliyatı denir. Koroner bypass ameliyatı sayesinde kalp kası, gerekli beslenmesini sağlamakta ve normal olarak çalışmasına devam edebilmektedir.

Koroner bypass ameliyatı kalp durdurulup kalp akciğer makinasına bağlanarak yapılan bypass ameliyatı ya da çalışan kalpte bypass ameliyatı olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilir. Koroner bypass ameliyatları açık cerrahiyle yapılabileceği gibi gerekli uygunluk şartlarının varlığında minimal invaziv cerrahisiyle yani  göğüs ortadan yarılmadan ve göğüs kemiği kesilmeden koltuk altından, meme altından, meme dış kıvrımından küçük kesilerle gerçekleştirilebilmektedir.Koroner bypass ameliyatı, ilaç tedavisinden yanıt alınamayan durumlarda ya da tıkanma nedeniyle müdahale edilmesi gereken durumlarda uygulanabilmektedir. Bazı durumlarda balon ya da stent uygulaması yeterli gelmediğinden koroner bypass ameliyatı tercih edilebilmektedir.

Koroner bypass ameliyatında, hastanın göğüs, kol ya da bacak bölgesinden alınan damar tıkalı olan koroner damara köprüleme yapılarak dikilir. Koroner bypass ameliyatlarında, damar sayısına göre giriş yeri değişebilmektedir. Tek damarda bypass yapılacaksa meme altından küçük 7-8 santimlik kesilerle bypass ameliyatı yapılır. Bazen iki damar olduğunda da sol taraftan yine koltuk altından iki damar bypass ameliyatı yapılabilir. Koltuk altından yapılan kalp ameliyatlarında hiçbir kemik ve kas kesilmez. Kaburgalar arasından kalbe ulaşılır ve gerekli müdahale yapılarak ameliyat sonlandırılır. Eğer ki çalışan kalpte yapılan bypass ameliyatı çoklu damarı kapsıyorsa üç damar ve üzerinde olduğunda göğüs ön kemiği kısmi olarak açılması gerekebilir. Kemik tamamen açılmadığı için, parsiyel yani kısmi açıldığı için hastanın enfeksiyon riski düşük olduğu gibi göğüs kemiği daha çabuk kaynamaktadır.

Koroner bypass ameliyatlarından sonraki en önemli konulardan biri, hastaların hekim tarafından tavsiye edildiği şekilde hareket etmeleridir. Hastaların kendilerine belirtilen şekilde ilaçlarını kullanmaları dikkat edilmesi gereken konuların başında gelir.  Ayrıca kalp damar hastalıklarının ortaya çıkmasında önemli rol oynayan sigara tüketilmemeli, kolesterol konusunda beslenmeye dikkat edilmelidir. Hayvansal yağlardan uzak durulmalıdır. Kalp ameliyatı nedeniyle sigarayı bırakan hastaların tekrar sigaraya başlamaması gerekmektedir. Bununla birlikte uzman hekim tavsiyeleri doğrultusunda düzenli egzersizlere günlük hayatta yer verilmesi gerekmektedir. Ayrıca hasta durumunun ve kalp sağlığının kontrol edilerek takip edildiği düzenli hekim kontrolleri ihmal edilmemelidir. Sağlıklı bir kalbin sağlıklı bir yaşam anlamına geldiği unutulmamalıdır. Genel olarak değerlendirildiğinde; hastaların kalp ve damar sağlığına yönelik önleyici ve koruyucu tedbirler aldıkları bir yaşam tarzına sahip olmalarında fayda bulunmaktadır.