Koroner Bypass Ameliyatı
Konu Özeti: Koroner bypass ameliyatı kalbin dışında seyrederek kasın içine kanlanmayı sağlayan damarlarda oluşan kolesterol kireçlerinin akımı engellemesi sonucu tıkanıklığın distaline (ilerisine) kan taşımak için yapılan yeni damar yerleştirilmesidir. Bu amaçla yapılan kalp ameliyatı günümüzde çok başarılı olmaktadır. Genellikle tek damardan fazla tıkanıklık olan koroner damarlarda ameliyat önerilir. Damar sayısı, yaygın tıkanıklığı, geçirilen kalp krizi ve kalp gücü azalması gibi faktörler ameliyatın başarısında rol oynar.
Genellikle göğüs ön yüzünden minimal invaziv tekniklerle yapılan göğüs açılması sonrası kalp dış zarı olan perikard açılır ve kalp odacıklarına kanüller yerleştirilerek kalp akciğer pompasına bağlanır ve kalp durudurularak ameliyat gerçekleştirilir. Bu işlem damarın yerine ve çapına göre kalp durdurulmadan da yapılabilir. (Çalışan kalpte bypass) Genellikle böbrek bozukluğu, kronik akciğer hastalığı, geçirilmiş serebrovaskuler hastalık(felç) gibi durumlarda tercih edilir.
Koroner bypass ameliyatlarında minimal invaziv bir çok teknik geliştirilmiştir. Fakat çoğunluğu çalışan kalpte yapılabilir.
ByPass Nasıl Yapılır?
Bypass için kullanılacak damar genellikle bacak toplardamarı tercih edilir, bununla birlikte göğüs içinde seyreden ve kanlandıran atardamar olan mammarian (meme) damar kullanılır. Eskiden koldan alınan radiyal atardamarı kullanılmışsa da günümüzde erken tıkanması ve kolda ağrı üşüme, morarma gibi şikayetlere neden olduğu için tercih edilmemektedir. Bacaktan çıkarılan toplardamar hemen ciltalından olduğu için bacakta herhangi komplikasyon oluşturmaz. Fakat çıkarılması esnasında zorlanmaması ve hasar görmemesi gerekir. Bu amaçla estetik amaçla yapılan teknikler damar hasar yapacağı ileri dönemde erken tıkanıklık yapabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Kaldı ki cilt kesisi estetik olarak kapatıldığı için ileri dönemlerde çok belirgin olmaz. Yapılan bypass ‘ın kalitesi ise uzun dönem çalışması anlamına gelir.
Göğüs içi atardamar ise genellikle kalp ön yüzündeki koroner damarı kanlandırmak için kullanılır. Açık kalma oranları yüksek olarak bilinse de , iyi tekniklerle yapılan bacak toplardamarı da uzun süre tıkanmaz.
Koroner ByPass Ameliyatı Önemi
Ameliyatta kalp akciğer makinesinin süresinin kısa tutulması, anastamoz (ağızlaştırma) tekniğinin kaliteli olması, ameliyat sonrası yoğun bakım dönemini rahatlatır. Yoğun bakımda erken uyanması ve aktif hale getirilmesi iyileşmeyi hızlandırır. Hangi minimal invaziv teknikle yapılırsa yapılsın göğüsün kapanması ayrı bir önem taşır. İyi kapatılan göğüste enfeksiyon oranı düşüktür, açılma ve kaynamama riski olmaz. Bu da hastanın erken taburcu olmasını ve günlük yaşamına erken dönmesini hızlandırır.
Koroner bypass ameliyatı olması planlanan hastalar unutmamalıdır ki; yapılan işlem sakat bırakmak için değil, tam tersi; sakatlığı iyileştirmek içindir. Bu nedenle hastalar ameliyat sonrası korkmamalı ve aktif yaşamına eskisine göre daha rahat dönmelidir. Çalışan Kalpte Koroner Bypass Ameliyatının Avantajları
Koroner ByPass Ameliyatı Öncesi Dönem ve Sonrası
Kalbi besleyen damarlara koroner arter ya da koroner damar denir. Kalbi besleyen 3 koroner damar vardır. Bu koroner damarlardaki tıkanıklıklara ya da daralmalara bağlı olarak koroner arter hastalıkları ortaya çıkabilmektedir. Bu durumlarda kalp yeteri kadar beslenemediği gibi ani gelişen tam tıkanma durumlarında kalp krizlerine neden olabilmektedir. Koroner bypass ameliyatları da bu damarlardaki darlık ve tıkanma durumlarında uygulanan vücudun diğer bölgelerinden alınan damarların kalpteki damarlara köprüleme yapılması ve kan akışının sağlanmasıdır.
Yazı İçeriği
1. Koroner Damar Hastalıkları Nedir?
Koroner damarlarda darlık, tıkanma ve damar yapısının bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklara koroner damar hastalıkları denir.
2. Koroner Damar Hastalıkları Nedenleri
Koroner damar hastalıklarında kalbi besleyen damarlarda darlık ya da tıkanıklık söz konusudur. Koroner damar yapısının bozulması sonucu daralma, damar sertliği, damar içi yağ plaklarının birikmesi ve oluşan pıhtı bu tıkanıklıklara neden olabilmektedir. Tıkanıklık durumlarında kan akışı normal bir şekilde devam edemez. Koroner damar hastalıklarının nedenlerinin başında genetik faktörler yer alır. Özellikle ailesinde koroner damar hastalığı , kalp krizi öyküsü bulunan kişilerin hastalığın belirtileri ortaya çıkmadan gerekli kontrollerini yaptırmaları gerekmektedir. Bunun yanında bazı hastalıklar ve kişinin yaşamındaki alışkanlıklar risk faktörleri arasında yer almaktadır. Koroner damar hastalıklarının nedenleri şunlardır:
- Genetik faktörler
- Damar hastalıkları
- Yaşlanmaya bağlı damar yapısının bozulması
- Sigara
- Yüksek tansiyon
- Kolesterol
- Hareketsiz yaşam
- Stres
3. Koroner Damar Hastalıkları Tedavisi
Koroner damar hastalıklarının tedavisinde; hastanın durumu ve koroner damarlardaki darlık ya da tıkanıklık derecesine göre gerekli test, analiz ve değerlendirmelerin uzman hekim tarafından yapılmasının ardından en uygun tedavi yöntemine karar verilir. Bu değerlendirmelere göre ilaç tedavisi, balon-stent uygulamaları ya da koroner bypass ameliyatları tedavi seçenekleri arasındadır. Bununla birlikte başka hastalıkların varlığı, kişinin damar yapısının durumu ve sorunlar tespit edilerek kişiye özel en uygun tedavi seçeneği belirlenmelidir. Koroner damar hastalarının, uzman hekim tavsiyeleri doğrultusunda; sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat edilerek, sigara kullanmadan, egzersiz ve spora yer verilen hareketli bir yaşam tarzı ile tedbir almasında fayda bulunmaktadır.
4. Koroner Bypass Ameliyatı Nedir?
Koroner bypass ameliyatı, kalbi besleyen koroner damarlardaki darlık ya da tıkanıklık durumlarında uygulanan kalp krizinin önlenmesinde önemli bir yere sahip olan kalp damar ameliyatıdır. Koroner damarlardaki darlık ya da tıkanıklık kalp krizinin oluşmasında en önemli faktördür. Bu durumlarda kalbe kan akışı durur, kalp kası gerekli oksijeni alamaz ve beslenemez. Dolayısıyla normal çalışmasına devam edemez. Kalbi çalışamaz hale getiren bu durumun önlenmesinde ya da ortaya çıkan tıkanıklığın giderilmesinde; vücudun diğer bölgelerinden alınan damarların koroner damarlarda köprüleme yapılarak yerleştirilmesi ve kan akışının sağlanması işlemine koroner bypass ameliyatı denir. Koroner bypass ameliyatı sayesinde kalp kası, gerekli beslenmesini sağlamakta ve normal olarak çalışmasına devam edebilmektedir.
5. Koroner Bypass Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Koroner bypass ameliyatı kalp durdurulup kalp akciğer makinasına bağlanarak yapılan bypass ameliyatı ya da çalışan kalpte bypass ameliyatı olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilir. Koroner bypass ameliyatları açık cerrahiyle yapılabileceği gibi gerekli uygunluk şartlarının varlığında minimal invaziv cerrahisiyle yani göğüs ortadan yarılmadan ve göğüs kemiği kesilmeden koltuk altından, meme altından, meme dış kıvrımından küçük kesilerle gerçekleştirilebilmektedir.Koroner bypass ameliyatı, ilaç tedavisinden yanıt alınamayan durumlarda ya da tıkanma nedeniyle müdahale edilmesi gereken durumlarda uygulanabilmektedir. Bazı durumlarda balon ya da stent uygulaması yeterli gelmediğinden koroner bypass ameliyatı tercih edilebilmektedir.
Koroner bypass ameliyatında, hastanın göğüs, kol ya da bacak bölgesinden alınan damar tıkalı olan koroner damara köprüleme yapılarak dikilir. Koroner bypass ameliyatlarında, damar sayısına göre giriş yeri değişebilmektedir. Tek damarda bypass yapılacaksa meme altından küçük 7-8 santimlik kesilerle bypass ameliyatı yapılır. Bazen iki damar olduğunda da sol taraftan yine koltuk altından iki damar bypass ameliyatı yapılabilir. Koltuk altından yapılan kalp ameliyatlarında hiçbir kemik ve kas kesilmez. Kaburgalar arasından kalbe ulaşılır ve gerekli müdahale yapılarak ameliyat sonlandırılır. Eğer ki çalışan kalpte yapılan bypass ameliyatı çoklu damarı kapsıyorsa üç damar ve üzerinde olduğunda göğüs ön kemiği kısmi olarak açılması gerekebilir. Kemik tamamen açılmadığı için, parsiyel yani kısmi açıldığı için hastanın enfeksiyon riski düşük olduğu gibi göğüs kemiği daha çabuk kaynamaktadır.
6. Koroner Bypass Ameliyatından Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
Koroner bypass ameliyatlarından sonraki en önemli konulardan biri, hastaların hekim tarafından tavsiye edildiği şekilde hareket etmeleridir. Hastaların kendilerine belirtilen şekilde ilaçlarını kullanmaları dikkat edilmesi gereken konuların başında gelir. Ayrıca kalp damar hastalıklarının ortaya çıkmasında önemli rol oynayan sigara tüketilmemeli, kolesterol konusunda beslenmeye dikkat edilmelidir. Hayvansal yağlardan uzak durulmalıdır. Kalp ameliyatı nedeniyle sigarayı bırakan hastaların tekrar sigaraya başlamaması gerekmektedir. Bununla birlikte uzman hekim tavsiyeleri doğrultusunda düzenli egzersizlere günlük hayatta yer verilmesi gerekmektedir. Ayrıca hasta durumunun ve kalp sağlığının kontrol edilerek takip edildiği düzenli hekim kontrolleri ihmal edilmemelidir. Sağlıklı bir kalbin sağlıklı bir yaşam anlamına geldiği unutulmamalıdır. Genel olarak değerlendirildiğinde; hastaların kalp ve damar sağlığına yönelik önleyici ve koruyucu tedbirler aldıkları bir yaşam tarzına sahip olmalarında fayda bulunmaktadır.
