Periferik Bypass Ve Buerger Hastalığı Gecikirse Ne Olur?
Ayak parmağında çıkan küçük bir yara veya tırnak kesilmesi esnasında açılan küçük bir kesik çok kısa sürede ayak parmağının ampütasyonuna hatta dizaltı , bazende dizüstü bacak ampütasyonuna kadar ilerleyebilir. Kişi neye uğradığını şaşırır ve geçen süreçte havanda su dövmüş olduğunu görür. Aslında çeşitli kez hekimlere başvurmuştur, fakat yapılan periferik anjiografi sonrası maalesef tam tıkalı damara (artere) tel ilerletilerek açılmaya çalışılmıştır. Bazen de “yapacak bir şey yok.’’denilerek kan akımı olmayan bacak için kan sulandırıcı ve damar ilaçları verilmiştir.
Arter lümeni bazen koesterol plakları ile bazende damar endotelinin hipertrofiye uğrayarak (buerger) tıkanmaktadır. Bu tıkalı bölgeyi tel ile çizmek üzerine pıhtı oluşmasına ve tıkanıklık bölgesinin yukarı doğru çıkmasına neden olmaktadır. Aslında periferik anjiografi yapılması ile arter lümeninde küçücük bir açıklıktan minimal invazif tekniklerle yapılan bypass bütün bacağı kurtarabilir. Eğer arter lümeninde bypass yapılacak yer bulunamazsa tıkanıklık gelişene kadar sürede yan dallar (kollateraller) oluştuğu için ince çaplı damarlar üzerinde ki spazm yapan sempatik etkiyi ortadan kaldırmak yani sempatektomi ameliyatı bacak için hayat kurtarıcı olabilir. Bu yöntemleri hekimin iyi bilmesi ve zamanında yönlendirmesi çok önemlidir. Eğer hekim damar cerrahisi konusunda yeterli tecrübeye sahip değilse eğitim hastanelerine sevk etmelidir.
Geciken süreç ayaktaki yaranın büyümesi yanısıra enfeksiyon oluşumunu da artırmaktadır ve maalesef beslenmeyen ayak için verilen pomadlar ve merhemler ölü doku ile birlikte bakterilerin besi ortamı olmaktadır. Yayılan enfeksiyon arterin tıkanıklık seviyesine göre yukarı doğru çıkmakta ; kas, kemik tutulumuna kadar ilerlemekte ve ampütasyon seviyesi kalçaya kadar yükselmektedir. Hastanın enfeksiyon değerlerinin artması sespis oluşturarak ölüme bile neden olmaktadır.
Bu nedenle hekimin hastanın ayağındaki yarayı küçük görmemesi, anjiografi yaparak tel ile lümenin tıkanıklığını eğer trombüs (pıhtı) değilse zorlamaması önemlidir. Ayak parmağında ki küçücük bir yara özellikle genç hastada sepsise kadar gidebileceğini unutmamak gerekir.
Unutmayalım ki ayak parmağında iyileşmeyen yara arter tıkanıklığının en önemli belirtisidir. Tırnakların geç uzaması, kılların dökülmesi, soğukta ayak parmaklarının morarma ve ağrı olması gibi bir çok belirti verir. Hasta önemsemez ve hekim önemsemezse kısa bir süre sonra hayati tehlikeye kadar uzanabilir. Beslenmeyen doku için merhemlerin , pomadların kullanılması sonucu yaranın sulu kalmasına neden olur, enfeksiyon çok kısa sürede yayılır.
