Transözofageal Ekokardiyografi (TEE) Nedir? Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Transözofageal ekokardiyografi, kalbin yapısını ve fonksiyonlarını yemek borusuna yerleştirilen özel bir ultrason probu aracılığıyla görüntüleyen ileri tanı yöntemidir. Bu teknik, göğüs duvarından yapılan klasik ekokardiyografiye göre daha net ve ayrıntılı görüntüler sağlar.

Transözofageal ekokardiyografi kullanım alanları arasında kalp kapak hastalıklarının değerlendirilmesi, kalp içi pıhtıların tespiti, doğumsal kalp anomalilerinin incelenmesi ve cerrahi planlama yer alır. Ayrıca endokardit tanısında yüksek duyarlılığa sahiptir.

Transözofageal ekokardiyografi öncesinde hastaya genellikle hafif sedasyon uygulanır ve boğaz lokal anestezi ile uyuşturulur. İnce ve esnek prob, yemek borusundan ilerletilerek kalbin arka kısmına yakın bir konuma getirilir.

Transözofageal ekokardiyografi sonrası, hastanın boğazında kısa süreli rahatsızlık hissi olabilir. İşlem, ciddi komplikasyon riski düşük ve tanısal değeri yüksek bir yöntemdir. Elde edilen veriler, kardiyoloji uzmanı tarafından detaylı şekilde değerlendirilir.

Transözofageal Ekokardiyografi (TEE) Nedir?

Transözofageal ekokardiyografi (TEE), kalbin detaylı görüntülenmesini sağlamak için yemek borusuna yerleştirilen özel bir ultrason probu kullanılarak yapılan tanı yöntemidir. Göğüs duvarı yerine yemek borusu yoluyla görüntü alındığı için kalbin yapıları daha net ve ayrıntılı incelenebilir. Kalp kapak hastalıkları, pıhtılar, enfeksiyonlar ve aort patolojilerinin tanısında kullanılır. Genellikle hafif sedasyon altında uygulanır ve güvenli bir prosedürdür.

TEE Nedir Tıp Dünyasında? Bu Cihaz Kalbin İçini Nasıl Gösterir?

TEE’nin çalışma prensibi aslında oldukça basittir: ses dalgalarının gücünü kullanır. Ucunda minyatür bir ultrason kamerası olan ince, esnek bir tüp (prob) bu işin merkezindedir. Bu prob, insan kulağının duyamayacağı yüksek frekanslı ses dalgaları gönderir. Bu ses dalgaları kalbinize ve içindeki yapılara (kapakçıklar, odacıklar, kan hücreleri) çarpar ve geri yansır. Prob bu geri dönen “yankıları” toplar ve bağlı olduğu gelişmiş bilgisayar sistemine gönderir. Bilgisayar da bu yankıları bir araya getirerek ekran üzerinde kalbinizin capcanlı, hareketli ve detaylı bir görüntüsünü oluşturur.

Bu teknolojinin asıl gücü, kalbe farklı “gözlüklerle” bakabilmesidir. Her mod, kalbin farklı bir özelliğini görmemizi sağlar. TEE’nin sunduğu farklı görüntüleme modları genellikle şunlardır:

• 2 Boyutlu (2D) Görüntüleme
• M-Mode Görüntüleme
• Renkli Doppler
• Pulse Wave (PW) Doppler
• Continuous Wave (CW) Doppler
• 3 Boyutlu (3D) Görüntüleme

2D görüntüleme kalbinizin anlık kesitlerini gösterirken, Doppler modları kanınızın kalp içindeki akışını, hızını ve yönünü adeta bir trafik haritası gibi renklerle bize sunar. 3D görüntüleme ise işi bir adım öteye taşıyarak, cerrahların ameliyattan önce kalbinizin üç boyutlu, atan bir modelini ellerinin altında görmesini sağlar. Bu özellikle karmaşık kapak tamirlerinde paha biçilmez bir rehberdir.

Göğüsten Yapılan Normal Ekodan Farkı Ne? Neden Bazen ‘TEE Nasıl Yapılır?’ Sorusunun Cevabı Daha Önemli Hale Gelir?

Hastaların en doğal merakı, göğüsten yapılan standart bir EKO varken neden daha farklı bir yöntem olan TEE’ye ihtiyaç duyulduğudur. Cevap, görüntü kalitesindeki devasa farkta ve TEE’nin ulaştığı özel alanlarda yatmaktadır. Normal EKO, ses dalgalarını göğüs duvarından göndermek zorundadır. Ancak bu yolculukta ses dalgalarının karşısına birçok engel çıkar. Akciğerler, kaburgalar ve özellikle kilolu bireylerde cilt altı yağ dokusu, ses dalgaları için birer bariyer görevi görür. Bu durum görüntünün bulanıklaşmasına veya bazı kalp bölgelerinin hiç görülememesine neden olabilir. Buna “kötü akustik pencere” diyoruz; yani kirli bir camdan dışarı bakmaya çalışmak gibi.

TEE ise bu engellerin tamamını ortadan kaldırır. Prob, yemek borusu yoluyla doğrudan kalbin arkasına yerleştiği için arada hiçbir engel kalmaz. Bu sayede çok daha net ve yüksek çözünürlüklü görüntüler elde edilir. Bu netlik, bazı hayati durumların teşhisinde kritik bir fark yaratır. TEE’nin normal ekoya göre çok daha üstün olduğu durumlar şunlardır:

• Kalp içi pıhtı tespiti
• Kalp kapak enfeksiyonları (Endokardit)
• Protez kapak sorunları
• Aort damarı yırtılmaları
• Doğuştan gelen kalp delikleri
• Kalp ameliyatı sırasında rehberlik

Bu gibi durumlarda, normal EKO’nun yetersiz kalması nedeniyle “TEE nasıl yapılır?” sorusunun cevabı, doğru teşhis ve tedavi için hayati önem kazanır. Çünkü TEE, bu durumlarda sadece bir teşhis aracı değil aynı zamanda tedavinin yönünü belirleyen bir pusuladır.

Merak Edilen TEE Testi Nasıl Yapılır ve Hazırlık Süreci Neleri İçerir?

Birçok kişinin aklındaki en önemli soru, bu işlemin nasıl uygulandığıdır. Süreç hasta konforu ve güvenliği ön planda tutularak dikkatle planlanır. İşlem günü ve öncesinde sizi nelerin beklediğini bilmek, endişelerinizi azaltacaktır.

İşlem Öncesi Hazırlık Aşaması

İşleminizin sorunsuz ve güvenli geçmesi için bazı hazırlıklar yapmanız istenir. İşlem öncesi yapılması gereken hazırlıklar:

• 6-8 saatlik katı gıda açlığı
• 2-4 saatlik sıvı açlığı
• Kullanılan ilaçların bildirilmesi
• Mevcut hastalıkların (özellikle yutma/mide) bildirilmesi
• Takma dişlerin çıkarılması
• İşlem onam formunun imzalanması

Bu hazırlıkların en önemlisi açlıktır. Midenizin boş olması, işlem sırasında bulantı ve kusma riskini ortadan kaldırarak içeriğin akciğerlerinize kaçmasını (aspirasyon) önler. Bu sizin güvenliğiniz için standart bir protokoldür.

İşlem Günü

İşlem odasına alındığınızda, süreç genellikle şu adımlarla ilerler. Önce, rahatlamanız ve işlemi konforlu bir şekilde geçirmeniz için kolunuzdaki damar yolundan hafif bir sakinleştirici ilaç verilir. Bu ilaç sizi tamamen uyutmaz, sadece tatlı bir sersemlik ve rahatlama hissi verir. Çoğu hasta işlemi sonrasında net olarak hatırlamaz. Ardından, öğürme refleksinizi baskılamak ve probun geçişini kolaylaştırmak için boğazınıza uyuşturucu bir sprey sıkılır. Bu tadı biraz acı olabilen ama işi çok kolaylaştıran önemli bir adımdır. Hem dişlerinizi hem de cihazın hassas probunu korumak için dişlerinizin arasına plastik bir ağızlık yerleştirilir.

Doktor, sizden yutkunmanızı istediği sırada, probun ucunu nazikçe yemek borunuza doğru yönlendirir. Bu aşama, tüm sürecin en kritik anıdır ve kesinlikle güç kullanılmadan, büyük bir hassasiyetle yapılır. Prob doğru yere ulaştıktan sonra görüntüleme başlar. İşlem genellikle 15 ila 30 dakika arasında sürer ve bu süre boyunca kalp ritminiz, tansiyonunuz ve oksijen seviyeniz aralıksız olarak takip edilir.

İşlem Esnasında Tamamen Uyutuluyor mu? Ameliyathanedeki Kalbe TEE Uygulaması Videosu Gibi mi?

Bu TEE’nin nerede ve neden yapıldığına bağlı olarak değişen önemli bir sorudur. İnternette görebileceğiniz, özellikle “kalbe TEE uygulaması videosu” başlığıyla paylaşılan görüntüler genellikle kalp ameliyatları sırasında çekilmiştir ve bu durum poliklinikte yapılan teşhis amaçlı TEE’den tamamen farklıdır.

Teşhis Amaçlı TEE: Eğer doktorunuz bir hastalığı teşhis etmek için TEE istediyse, bu işlem genellikle bir endoskopi ünitesinde veya ekokardiyografi laboratuvarında yapılır. Bu durumda genel anestezi uygulanmaz. Bunun yerine “bilinçli sedasyon” adı verilen bir yöntem kullanılır. Size damardan verilen ilaçlar sayesinde endişeniz azalır, rahatlar ve hafif uykulu bir duruma geçersiniz. Çevrenizdeki konuşmaları duyabilirsiniz ama bunlar sizi rahatsız etmez. İşlem bittiğinde ise genellikle olan biteni ya çok az hatırlarsınız ya da hiç hatırlamazsınız. Amaç sizin konforunuzu sağlarken güvenliğinizi de en üst düzeyde tutmaktır.

Kalp Ameliyatı Sırasında TEE: Kalp ameliyatı sırasında kullanılan TEE ise bambaşka bir senaryodur. Hasta zaten ameliyat için genel anestezi altındadır ve tamamen uyumaktadır. TEE probu, hasta uyuduktan ve solunum cihazına bağlandıktan sonra yerleştirilir. Ameliyat boyunca cerraha rehberlik eder ve hasta bu süreçte kesinlikle hiçbir şey hissetmez. Dolayısıyla o videolardaki durum sadece genel anestezi altındaki hastalara uygulanan bir prosedürdür.

Korkulmalı mı? Herkesin Merak Ettiği TEE Testi Yan Etkileri Nelerdir?

Her tıbbi işlem öncesinde biraz endişe duymak son derece normaldir. “TEE testi yan etkileri” konusunda şeffaf olmak, bu endişeleri gidermenin en iyi yoludur. Öncelikle şunu belirtmek gerekir: TEE, tecrübeli ellerde ve doğru hasta seçimiyle yapıldığında son derece güvenli bir işlemdir. Ciddi komplikasyon riski oldukça düşüktür.

İşlemin olası etkilerini iki grupta inceleyebiliriz. En sık görülen ve genellikle hafif olan yan etkiler:

• Boğazda ağrı veya hassasiyet
• Geçici yutkunma güçlüğü

Bu şikayetler genellikle bir-iki gün içinde kendiliğinden geçer ve büyük bir rahatsızlık vermez. Bir de çok daha nadir görülen ancak bilinmesi gereken riskler vardır:

• Dişlerde hasar
• İlaçlara bağlı tansiyon düşüklüğü
• İlaçlara bağlı solunum yavaşlaması
• Yemek borusunda sıyrık veya kanama
• Yemek borusunda delinme (çok nadir)

Bu riskler arasında en ciddisi olan yemek borusunda delinme, özellikle önceden yemek borusu hastalığı olan kişilerde daha olasıdır. Bu nedenle işlem öncesi sizinle yapılan detaylı görüşme hayati önem taşır. Doktorunuz ve ekibi, bu riskleri en aza indirmek için tüm önlemleri alır ve işlem boyunca sizi yakından takip eder. Unutmayın TEE’nin sağlayacağı hayati bilgiler genellikle bu çok düşük risklerden çok daha ağır basar.

Hangi Kalp Hastalıklarında TEE Teşhisi Hayat Kurtarır?

TEE’nin sağladığı eşsiz netlik, bazı karmaşık ve tehlikeli kalp hastalıklarının teşhis ve takibinde onu başrol oyuncusu yapar.

İnfektif Endokardit (Kalp Kapak Enfeksiyonu)

Bu hastalıkta, kalp kapakçıkları üzerinde mikrop ve pıhtı kümeleri (vejetasyon) oluşur. TEE, bu kümeleri saptamada normal ekodan çok daha hassastır. Daha da önemlisi, enfeksiyonun kapak çevresindeki dokulara yayılıp yayılmadığını gösterir. TEE’nin bu hastalıkta ortaya çıkardığı tehlikeli durumlar:

• Vejetasyon (Mikrop kümesi)
• Apse (İltihap birikimi)
• Fistül (Anormal bağlantı)
• Kapak delinmesi
• Protez kapak ayrışması

Protez Kapak Sorunları

Protez kalp kapakları, normal ekoda metalik yapıları nedeniyle “gölge” oluşturarak net bir değerlendirmeyi zorlaştırabilir. TEE bu gölgeyi aşarak protezin arkasını ve çevresini net bir şekilde görür. Protez kapaklarda TEE ile saptanan sorunlar:

• Pıhtı oluşumu
• Pannus (Doku büyümesi)
• Kapak kenarı kaçağı (Paravalvüler leak)
• Enfeksiyon

Felç ve Pıhtı Kaynağı Araştırması

Nedeni bulunamayan bir felç (inme) geçiren hastalarda, pıhtının kalpten kaynaklanıp kaynaklanmadığını araştırmak için en güvenilir yöntem TEE’dir. Felç geçiren hastalarda TEE’nin aradığı pıhtı kaynakları:

• Sol atriyal apendiks (LAA) pıhtısı
• Patent foramen ovale (PFO)
• Aort damarındaki plaklar
• Kalp içi tümörler (nadir)

Özellikle atriyal fibrilasyon ritim bozukluğu olan hastalarda pıhtıların %90’ının oluştuğu sol atriyal apendiks (LAA) adlı kör keseyi en iyi TEE gösterir. Bu bölgede pıhtı olmadığından emin olmak, birçok tedavinin güvenle yapılabilmesi için şarttır.

TEE Testi Yaptıranların Yorumları Genelde Nasıl Oluyor ve Bu Yorumlar Ne Anlama Geliyor?

Bir işlem öncesinde, daha önce bu deneyimi yaşamış kişilerin ne söylediğini merak etmek çok insani bir davranıştır. “TEE testi yaptıranların yorumları” incelendiğinde, genellikle belirli temaların öne çıktığı görülür. Bu yorumlar, hem işlemi olacak kişilere bir fikir verir hem de sürecin önemli noktalarına işaret eder.

Genellikle TEE testi yaptıranların yorumları şu konular etrafında toplanır:

• İşlemin beklenenden kolay geçmesi
• Sakinleştirici ilaç sayesinde rahatlık
• İşlem sonrası hafif boğaz ağrısı
• Sonucun getirdiği netlik ve rahatlama

Bu yorumlardan çıkarılması gereken en önemli mesaj şudur: İşlemin konforu ve başarısı, büyük ölçüde uygulanan sedasyon (sakinleştirici) ve ekibin tecrübesiyle doğru orantılıdır. Hastaların süreci “beklediğimden kolaydı” şeklinde özetlemesi, genellikle profesyonel bir ekip tarafından, doğru sakinleştirici dozajı ile yönetilen bir işlemin sonucudur. Boğaz ağrısı gibi yan etkiler genellikle geçici ve tolere edilebilir düzeydedir. En önemlisi, hastalar genellikle belirsiz bir durumun netleşmesinden ve teşhisin konulmasından dolayı bir rahatlama hissederler. Bu yorumlar, TEE’nin korkulacak bir işlemden ziyade, doğru teşhis için atılması gereken önemli ve katlanılabilir bir adım olduğunu göstermektedir.

TEE Testi Fiyatları 2025 Yılında Neye Göre Belirlenir ve Nelere Bağlıdır?

TEE işleminin maliyeti, hastaların ve hasta yakınlarının haklı olarak merak ettiği bir diğer konudur. “TEE testi fiyatları”, tek bir rakamdan ziyade, birçok farklı değişkene bağlı olarak şekillenir. Bu konuda net bir bilgi alabilmek için bu faktörleri göz önünde bulundurmak gerekir.

TEE testi fiyatları üzerinde etkili olan faktörler şunlardır:

• İşlemin yapıldığı hastane (özel, üniversite, devlet)
• Şehir ve lokasyon
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) anlaşması
• Özel sağlık sigortası kapsamı
• İşlemin teşhis amaçlı mı yoksa ameliyatın bir parçası mı olduğu

Özel hastaneler, üniversite hastaneleri ve devlet hastaneleri arasında belirgin fiyat farklılıkları olabilir. Aynı şekilde büyük şehirlerdeki maliyetler diğer şehirlere göre daha yüksek olma eğilimindedir. Hastanın sosyal güvencesinin veya özel sağlık sigortasının işlemi ne kadar karşıladığı, ödenecek son tutarı doğrudan etkiler. Teşhis amaçlı yapılan bir TEE ile kalp ameliyatı paketine dahil olan bir TEE’nin fiyatlandırılması da farklı olacaktır. Bu nedenle en doğru ve güncel fiyat bilgisini almak için her zaman işlemin yapılacağı kurumun hasta hizmetleri veya finans departmanıyla doğrudan görüşmek en sağlıklı yoldur.

Sıkça Sorulan Sorular

Prof. Dr. Yavuz Beşoğul

Prof. Dr. Yavuz Beşoğul, 25 yılı aşkın deneyime sahip bir Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanıdır. Türkiye’de kapalı kalp ve atan kalpte bypass ameliyatlarının öncülerindendir. Bugüne kadar binlerce başarılı ameliyat gerçekleştirmiş, ulusal ve uluslararası dergilerde 100’den fazla bilimsel makale yayımlamıştır.