https://www.youtube.com/watch?v=N20O1HR0caM
Cildin altındaki damarların genişlemesi varis olarak tanımlanır. Varisler cildin hemen altında mavi renkli, bükülmüş ve genişlemiş bir şekilde görülür. İlk başlarda kişiye görünüş olarak rahatsızlık yaratır fakat sonraki süreçlerde ağrıya sebep olabilir. Damarların genişlemesi vücutta şişlik görünümüne yol açar. Ancak artan varis bulguları ile birlikte büyük damar paketleri ve damar çatlakları bile görülebilmektedir. Varisli damarlar kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmekle birlikte yaşla birlikte bu hastalığın görülme sıklığı artar.
Diğer Adları |
Variköz venler, yüzeyel venöz yetmezlik |
Etkilenen Sistem |
Dolaşım Sistemi (Venöz sistem) |
Nedenleri |
Ven kapakçıklarının işlevsizliği, damar duvarının zayıflığı |
Risk Faktörleri |
Genetik yatkınlık, uzun süre ayakta durmak, hamilelik, obezite, yaş, kadın cinsiyet |
Belirtiler |
Bacaklarda belirgin, şişmiş damarlar; ağrı, ağırlık hissi, ödem, kaşıntı, gece krampları |
Tanı Yöntemleri |
Fizik muayene, Doppler ultrasonografi, venöz haritalama |
Komplikasyonlar |
Venöz ülser, cilt değişiklikleri, tromboflebit, kanama |
Tedavi Yöntemleri |
Günümüzde anestezi olmadan, kesi olmadan, kansız ameliyat yapılmaktadır. Ultrasound eşliğinde katater ile damar embolizasyonu yapılır ve hasta aynı gün taburcu olup normal hayatına devam eder. |
Önleme |
Düzenli egzersiz, sağlıklı kilo, uzun süre ayakta veya oturarak kalmaktan kaçınma |
Görülme Sıklığı |
Çok yaygın; erişkinlerin yaklaşık %20-25’inde görülür |
Prognoz |
Tedavi ile semptomlar azaltılabilir, ancak tamamen engellenemeyebilir |
Varis Belirtileri Nelerdir?
Varisin hastalarda meydana getirdiği belirtiler şu şekilde sıralanabilir.
- Mavi mor şişlikler
- Ağrı
- Bacaklarda ağırlık hissi
- Bacaklarda şişlik
- Bacaklarda uyuşma
- Kaşınma
Varis Çeşitleri
Kan akışının azalması (venöz yetmezliği) ve damarlardaki kapakçıkların hasar görmesi farklı boyutlarda varislere yol açabilir. Çeşitli bilimsel makalelerde varislerin farklı sınıflandırmaları vardır. Ancak genel olarak üç tip varis sınıflandırmalarından söz edebiliriz. Bular;
- Kılcal Damar Varisleri (Telenjiektazi): Derinin şişmesine neden olmayan, çapları 1-2 mm’den küçük ve mor-kırmızı renkli olan bu varisler genellikle kılcal çatlaklardan kaynaklanır. Örümcek ağına benzeyen bu varis türü, hamile ve hormon kullanan genç kadınlarda sık görülür.
- Retiküler Varisler: Bunlar mavi renkli, ciltte hafif kabarık, genellikle dizlerin arkasında ve ayak bileklerinin çevresinde oluşan varislerdir.
- Büyük Toplardamar Varisleri: Bu varisler deride kabarık bir görünüş sahip ve yeşil bir renge sahip, çağı ortalama 4-15 mm arasında değişiklik gösteren bir varis çeşididir. Varis hastalığının tüm belirtilerini taşıyan varisler, bacak bölgesindeki safen ven denilen büyük toplardamarın bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkar.
Varis Tedavisi Nasıl Yapılır?
Varis tedavisinin en çok bilinen ve uygulanan tedavi yöntemi varisli damarın çıkarılmasıdır. Bununla birlikte, bu tedavi yöntemi biraz zahmet gerektiren ve uzun süren bir iyileşme sürecine yol açabilir. Bu tdavi yönteminin yanı sıra Damar skleroterapi bir diğer tedavi yöntemi olarak öne çıkar. Fakat, bu tedavi ile varisli damarların tekrarlama potansiyeli vardır. Varis tedavisi için bir diğer tedavi yöntemilazer tedavisidir. Damar içine bir kateter yerleştirilir ve varisli damar bir lazer ışını yardımıyla dağlanır. Varis tedavisine yönelik başka bir radyofrekans yaklaşımında kateter kullanımı da sorunludur. Bu yöntemde kateter aracılığıyla varisli damarlara radyo dalgaları gönderilir. Bu aşamada oluşan ısı varisli damarları yakabilir. Unutulmamalıdır ki yukarıda bahsedilen tedavi yöntemlerinin hepsinde lokal anestezi kullanılır. Bu tedavilerin ardından hastalar da hemen taburcu edilebilmektedir.
Varis Oluşumu Nasıl Önlenir?
- Koşu, yürüyüş, bisiklet, yüzme gibi düzenli egzersizler
- Uzun süre boyunca ayakta durarak veya oturarak çalışmama
- Fazla kilolardan kurtulmak
- Uzun süre bacak bacak üstüne atarak oturmamak
- Çok sıkı ve dar giysiler giymemek
- Topuklu ayakkabılar yerine rahat ayakkabıları tercih edin
- Kabız olmaktan kaçının ve lifli besinler tüketin
- Uzun süre ayakta kaldıktan sonra bacaklarınızı kaldırarak dinlenin
- Kaplıcalar sıcağın etkisi ile varis oluşumunu kolaylaştırır ve şikayetleri çoğaltır.
- Mesleği dolayısıyla ayakta durarak çalışması gereken kişiler varise genetik yatkınlığı olanlar varis çorabı kullanabilirler.
- Direkt olarak varislerin üzerine olmasa da bacağın diğer bölümlerine masaj yapmak faydalı gelebilir.
- Uzun süre boyunca oturmayı gerektiren yolculuklarda düzenli olarak kalkıp yürümek faydalıdır.
Yukarıdaki belirtilerden bir veya birkaçına sahipseniz vakit kaybetmemek için en yakın sağlık kuruluşuna gitmeniz önerilir.
Varisler Sorun Oluşturur Mu?
Başta sadece görsel olarak rahatsız eden varisler; Bacaklarda şiddetli ağrı, flebit, toplardamarların yırtılması ve kanamasının yanı sıra toplardamarlarda kan pıhtısı oluşumuna ve akciğerlerde kan pıhtısı oluşumuna (pulmoner emboli) neden olabilirler.
Sıkça Sorulan Sorular
Kadınlarda, ailesinde varis öyküsü olanlarda, uzun süre ayakta kalanlarda ve hamilelerde daha sık görülür.
Damar kapakçıklarının düzgün çalışmaması sonucu kanın geriye akması ve damarlarda birikmesiyle oluşur.
Bacaklarda ağrı, şişlik, kaşıntı, kramp, yanma hissi ve belirgin damarlar en yaygın belirtilerdir.
Evet, özellikle gün sonunda ve uzun süre ayakta kalındığında ağrıya neden olabilir.
Fiziksel muayene ile başlar, ardından renkli doppler ultrason ile damar yapısı değerlendirilir.
Evet, yaşam tarzı değişikliklerinden lazer ve cerrahi müdahaleye kadar birçok etkili tedavi yöntemi vardır.
Hayır, varis zamanla ilerleyebilir. Erken teşhis ve tedavi önemlidir.
Skleroterapi, lazer tedavisi, radyofrekans ablasyon ve cerrahi yöntemler en sık uygulananlardır.
Hayır, bacak toplardamarları kasların kasılması ile kanı kalbe pompalar ve kasları normal hastalarda yürüme önerilir. Ancak kas zaafiyeti olanlarda ve yatağa bağımlı hastalarda varis çorapları damarları destekleyerek şikayetleri azaltır.
Günümüzde varis ameliyatı minimal invaziv yöntemlerle veya anestezisiz, kansız, dikişsiz yapılır, genellikle aynı gün taburculuk mümkündür.
Evet, hamilelikte artan hormonlar ve bebeğe bağlı karın içi basınç artışı varis riskini artırır.
Uygun tedavi ve yaşam tarzı değişikliği ile kontrol altına alınabilir, ancak bazı durumlarda tekrar edebilir.
Hayır. Hatta yürüyüş, yüzme gibi düşük etkili egzersizler varise iyi gelir.
Uzun süre ayakta kalmamalı, bacaklar yukarıda dinlendirilmeli ve fazla kilo almaktan kaçınılmalıdır.